Isule Canarie: Cagnamiente nfra 'e versiune
m 'na -> na |
m fino -> nfi |
||
Riga 41: | Riga 41: | ||
'E '''Isule Canarie''' song 'nu granne [[arcepelaco]] 'e sette [[isula|isule]] maggiure e dduje isule minure, tutte 'e origgine [[Vurcano|vurcaneca]]. Song situate dint'ô ll'[[Oceano Atlanteco]] ô largo 'e ll'[[Africa]] nord-occidentale. Furmano na [[cummunetà autonome d"a Spagna|cummunetà autonoma]] d'â [[Spagna]]. |
'E '''Isule Canarie''' song 'nu granne [[arcepelaco]] 'e sette [[isula|isule]] maggiure e dduje isule minure, tutte 'e origgine [[Vurcano|vurcaneca]]. Song situate dint'ô ll'[[Oceano Atlanteco]] ô largo 'e ll'[[Africa]] nord-occidentale. Furmano na [[cummunetà autonome d"a Spagna|cummunetà autonoma]] d'â [[Spagna]]. |
||
'A capitale è cundivisa tra [[Santa Cruz de Tenerife]] e [[Las Palmas de Gran Canaria]].<ref name="repetida_3"/><ref name="repetida_1"/> |
'A capitale è cundivisa tra [[Santa Cruz de Tenerife]] e [[Las Palmas de Gran Canaria]].<ref name="repetida_3"/><ref name="repetida_1"/> Anfi 'o [[1927]], Santa Cruz de Tenerife fuje l'uneca capitale d"e Canarie, solo doppo tale anno, 'a cundivide cu Las Palmas.<ref name=repetida_3>[http://es.wikisource.org/wiki/Real_Decreto_de_30_de_noviembre_de_1833 ''Real Decreto de 30 de noviembre de 1833''] dint'ô wikisource</ref><ref name=repetida_1>[http://www.gobiernodecanarias.org/tuestatuto/docs/1833-12-03%20Decreto%20de%20division%20provincial.pdf ''Real Decreto de 30 de noviembre de 1833''] dint'â paggena web ufficiale d{{v}}o Guvierno d'ê Ccanarie</ref> |
||
== Giugrafia físeca == |
== Giugrafia físeca == |
||
Riga 81: | Riga 81: | ||
'A cucina d"e Canarie è ricca 'e culore e sapure subtropicale, esotica e multietnica; è caratterizzata 'e semplicetà, varietà, ricchezza 'e ingrediente, dovute a 'a frammentazzione d"o territorio, a 'a varietà d"e prudotte d"a terra, a 'a pescosità d"e acque, ê nummeruse sedimiente culturale cca tene ricevuto durante 'a storia suja. |
'A cucina d"e Canarie è ricca 'e culore e sapure subtropicale, esotica e multietnica; è caratterizzata 'e semplicetà, varietà, ricchezza 'e ingrediente, dovute a 'a frammentazzione d"o territorio, a 'a varietà d"e prudotte d"a terra, a 'a pescosità d"e acque, ê nummeruse sedimiente culturale cca tene ricevuto durante 'a storia suja. |
||
'O [[gofio]] è l'alimento ppe antonomasia, ca d"a notte d"e tempe ha accumpagnato 'e populazzione 'ndiggene d"e Guance, |
'O [[gofio]] è l'alimento ppe antonomasia, ca d"a notte d"e tempe ha accumpagnato 'e populazzione 'ndiggene d"e Guance, anfi a arrivà ê juorne nuoste. È fatto 'e farina ottenuta 'e ll'[[uorgio]] tustato, ma anche 'e atre cereale. Vene cunsumato 'n diverse forme: misculato cu latte, oppure cu miele, se ausa anche mangiarlo mischiato a zuppe 'e legume o a brodo 'e [[pisce]], 'e verdura o carne. Canaria è l'uneco posto d"a Spagna addo se cunsuma. Tradizzionalmente, 'o gofio se purtava 'n na bisaccia e se 'mpastava ô mumiento cu [[acqua]], ottenendo 'o ''gofio amasado'' ('mpastato). |
||
'O cundimento cchiù comune è 'o [[Mojo (Canarie)|mojo]], na salsa ca può accumpagnà na granne varietà 'e ppietanze. |
'O cundimento cchiù comune è 'o [[Mojo (Canarie)|mojo]], na salsa ca può accumpagnà na granne varietà 'e ppietanze. |
Verzione d’’e 21:02, 9 Abb 2018
Isule Canarie | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||
Date ammenistrative | |||||||
Stato | Spagna | ||||||
Capoluoco | Santa Cruz de Tenerife Las Palmas de Gran Canaria | ||||||
Ammenistratore locale | Paulino Rivero (CC) | ||||||
Data 'e istituzzione | 16 'e aùsto 1982 | ||||||
Territorio | |||||||
Coordinate d"o capoluoco |
28°07′N 15°26′W | ||||||
Estenzione | 7 447 km² | ||||||
Abetante | 2 098 593 (2009) | ||||||
Densità | 281,8 ab./km² | ||||||
Sottodivisione | 2 | ||||||
Sottodivisione ulteriore | 88 | ||||||
Atre nfromme | |||||||
Fuso orario | |||||||
ISO 3166-2 | ES-CN | ||||||
Nomme abetante | canario | ||||||
Rappresentanza parlamentare | 15 cungressiste, 13 senature | ||||||
Localizzazione | |||||||
Sito |
'E Isule Canarie song 'nu granne arcepelaco 'e sette isule maggiure e dduje isule minure, tutte 'e origgine vurcaneca. Song situate dint'ô ll'Oceano Atlanteco ô largo 'e ll'Africa nord-occidentale. Furmano na cummunetà autonoma d'â Spagna.
'A capitale è cundivisa tra Santa Cruz de Tenerife e Las Palmas de Gran Canaria.[1][2] Anfi 'o 1927, Santa Cruz de Tenerife fuje l'uneca capitale d"e Canarie, solo doppo tale anno, 'a cundivide cu Las Palmas.[1][2]
Giugrafia físeca
'E Canarie song isule tropicale, situate dint'ô ll'Oceano Atlanteco, davante 'a custa 'e ll'Africa e ô deserto d’’o Sahara, poco cchiù a Nord rispetto ô Tropico d"o Cancro (ô 28º parallelo, ovvero a 's stissa autezza 'e Florida, Bahamas, Bermuda, Caraibi, Hawaii).
'E isule, pe ordene 'e 'stensione:
- Tenerife 2.034,21 km² (capitale Santa Cruz de Tenerife);
- Fuerteventura 1.659,71 km² (capitale Puerto del Rosario);
- Gran Canaria 1.560,10 km² (capitale Las Palmas de Gran Canaria);
- Lanzarote (La Graciosa) 845,90 km² (capitale Arrecife);
- La Palma 708,26 km² (capitale Santa Cruz de la Palma);
- La Gomera 369,74 km² (capitale San Sebastián de la Gomera);
- El Hierro 268,70 km² (capitale Valverde).
L'isula cchiù vicina se truova a circa 95 km d’’a custa africana.
'E isule furmano l'ecoreggione d"a Macaronesia, assieme a Capo Verde, Madera, 'e Isule Azzorre e 'e Isule Selvagge. 'O vurcano d"o Teide, situato dint'ô l'isula 'e Tenerife, cu 'e soje 3718 metre è 'a muntagna cchiù auta d'â Spagna. 'E isule tènen' a nu clima assaje mite pe tutto l'anno ca può essere, grazzie all'nfluenza d"e alisee, alternativamente molto secco oppure cchiuttosto aumido.
Aree prutette
Pe' ne sapé 'e cchiù, vide 'a vvoce Aree naturale prutette dint'ê Isule Canarie. |
Quatto d"e 13 parche nazzionale spagnuole se truovano ncopp'ê Isule Canarie, cchiù che 'n ogne atra cummunetà autonoma:
- Parco Nazzionale del Teide ncopp'â Tenerife,
- Parco Nazzionale Timanfaya nopp'â Lanzarote,
- Parco Nazzionale de la Caldera de Taburiente ncopp'â La Palma,
- Parco Nazzionale Garajonay ncopp'â La Gomera.
Cucina e prudotte tipice
'A cucina d"e Canarie è ricca 'e culore e sapure subtropicale, esotica e multietnica; è caratterizzata 'e semplicetà, varietà, ricchezza 'e ingrediente, dovute a 'a frammentazzione d"o territorio, a 'a varietà d"e prudotte d"a terra, a 'a pescosità d"e acque, ê nummeruse sedimiente culturale cca tene ricevuto durante 'a storia suja.
'O gofio è l'alimento ppe antonomasia, ca d"a notte d"e tempe ha accumpagnato 'e populazzione 'ndiggene d"e Guance, anfi a arrivà ê juorne nuoste. È fatto 'e farina ottenuta 'e ll'uorgio tustato, ma anche 'e atre cereale. Vene cunsumato 'n diverse forme: misculato cu latte, oppure cu miele, se ausa anche mangiarlo mischiato a zuppe 'e legume o a brodo 'e pisce, 'e verdura o carne. Canaria è l'uneco posto d"a Spagna addo se cunsuma. Tradizzionalmente, 'o gofio se purtava 'n na bisaccia e se 'mpastava ô mumiento cu acqua, ottenendo 'o gofio amasado ('mpastato).
'O cundimento cchiù comune è 'o mojo, na salsa ca può accumpagnà na granne varietà 'e ppietanze.
'N atro piatto molto autilizzato, a base 'e patane cotte cu 'a buccia 'n acqua e sale, cundite cu 'o mojo, piglia 'o nomme 'e papas arrugadas.
Giugrafia puliteca
'A Cummunetà Autonoma d"e Isule Canarie cunsiste 'e dduje pruvince, Pruvincia 'e Las Palmas e Pruvincia 'e Santa Cruz de Tenerife 'e cue capitale, Las Palmas de Gran Canaria e Santa Cruz de Tenerife, song co-capitale d"a cummunetà autonoma. Ognuna d"e sette isule prencepale è guviernata 'e n'assemblea chiammata cabildo insular.
Populazzione
Tutale: 2.115.050
Populazzione d"e isule:
- Tenerife - 906.854 abetante
- Gran Canaria - 838.397 abetante
- Lanzarote - 141.938 abetante
- Fuerteventura - 103.167 abetante
- La Palma - 86.996 abetante
- La Gomera - 22.769 abetante
- El Hierro - 10.892 abetante
Clima
Mese | Mise | Staggiune | Anno | ||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Jen | Fre | Màr | Abb | Maj | Giù | Lug | Aùs | Set | Ott | Nuv | Dic | Vie | Pri | Sta | Aut | ||
T. max. media (°C) | 23 | 25 | 26 | 27 | 29 | 29 | 30 | 30 | 29 | 27 | 26 | 25 | 24,3 | 27,3 | 29,7 | 27,3 | 27,2 |
T. min. media (°C) | 15 | 16 | 18 | 18 | 20 | 22 | 23 | 22 | 21 | 20 | 19 | 17 | 16 | 18,7 | 22,3 | 20 | 19,3 |
Juorne 'e gelo (Tmin ≤ 0 °C) | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Precipitazzione (mm) | 18 | 24 | 14 | 7 | 2 | 0 | 0 | 0 | 10 | 13 | 18 | 27 | 69 | 23 | 0 | 41 | 133 |
Juorne 'e chioggia (≥ 1 mm) | 6 | 4 | 3 | 2 | 2 | 1 | 0 | 0 | 2 | 5 | 6 | 7 | 17 | 7 | 1 | 13 | 38 |
Nutarelle
- ↑ 1,0 1,1 Real Decreto de 30 de noviembre de 1833 dint'ô wikisource
- ↑ 2,0 2,1 Real Decreto de 30 de noviembre de 1833 dint'â paggena web ufficiale d’’o Guvierno d'ê Ccanarie
Bibliografia
- Sandro Pellegrini, Le Canarie descritte dal console francese Auguste Broussonet agli inizi dell'Ottocento, 'n "Geostorie", a. 17, n. 3, 2009, pp. 319–337.
- Bruno Foggi, Fiori delle Canarie
- Alfonso Licata,"Lanzarotto Malocello,dall'Italia alle Canarie", Romma, Cummissione Taliana 'e Storia Militare d"e Menistero d"a Difesa, paggene 254, anno 2012
Vvoce currelate
- Arcepelaco Chinijo
- Rotte d"e migrante africane dint'ô Mediterraneo
- Papas Antiguas de Canarias
- La Palma
- Tenerife