XIX sècule: Cagnamiente nfra 'e versiune
Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
| Riga 31: | Riga 31: | ||
**gle štròneme é físeche [[Germania|germanése]] nateralezzate nglése William Herschel scòpre ca esište na forma re luce nvesíbbele che ze chiamarrà [[radiazione nfraroscia]]. |
**gle štròneme é físeche [[Germania|germanése]] nateralezzate nglése William Herschel scòpre ca esište na forma re luce nvesíbbele che ze chiamarrà [[radiazione nfraroscia]]. |
||
*1801: |
*1801: |
||
**a gle 1° [[jennare]], gle [[Astronumia|štròneme]] taliane [[Gesèppe Piazzi]] scòpre gl'[[ašteròide]] [[Cerere]]. |
**a gle 1° [[jennare]], gle [[Astronumia|štròneme]] taliane [[Gesèppe Piazzi]] scòpre gl'[[Asteroide|ašteròide]] [[Cerere]]. |
||
**gle [[Franza|frangése]] Joseph-Marie Jacquard mmènda ne [[telare]] a [[schèda cavetata]] che pòrta gle [[cugnome]] sié. |
**gle [[Franza|frangése]] Joseph-Marie Jacquard mmènda ne [[telare]] a [[schèda cavetata]] che pòrta gle [[cugnome]] sié. |
||
**gle naturališta frangése Jean-Baptiste de Lamarck è gle prime a addeprà gle tiérmene [[vertebbrate]] é [[mmertebbrate]], é cría la sciénza medèrna re la [[zeleggía]] re gle mmertebbrate. |
**gle naturališta frangése Jean-Baptiste de Lamarck è gle prime a addeprà gle tiérmene [[vertebbrate]] é [[mmertebbrate]], é cría la sciénza medèrna re la [[zeleggía]] re gle mmertebbrate. |
||
| Riga 37: | Riga 37: | ||
**gle físeche nglése Thomas Young demòštra che la [[luce]] è chembòšta d'[[onne]]. |
**gle físeche nglése Thomas Young demòštra che la [[luce]] è chembòšta d'[[onne]]. |
||
**vè schepiérte le [[Niòbbie]], nuove eleménde chímeche, da gle nglése Charles Hatchett. |
**vè schepiérte le [[Niòbbie]], nuove eleménde chímeche, da gle nglése Charles Hatchett. |
||
*1802: |
|||
**gle štròneme é físeche nglése William Herschel addòpra pe la prima vòta la paròla [[Asteroide|ašteròide]] pe nzegnà gle cuorpe celèšte suocce a ne [[Chianeta|chianéta]] terrèštre ma cchiù peccerigle, é che nen tiéve na forma tonna. |
|||
**gle chímeche [[Sguezia|svedése]] Anders Gustav Ekeberg scòpre ne nuove eleménde chímeche che chiamarrà [[Tantalie]]. |
|||
*1803 |
|||
**gle chímeche nglése John Dalton refà é reprepone l'idéa de [[Demòcrete]], ch'ammaggenava la matèria chembošta da vácura peccerélle, criènne allescì la tiuría [[Atomo|atòmeca]] medèrna. |
|||
**gle físeche frangése Jean-Baptiste Biot dice ca gle [[meteurite]] esíštene é cárene da gle [[ciéle]]. |
|||
**schepiérte tré nuove eleménde: le [[cèrie]] da gle chímeche svedése Jöns Jakob Berzelius é gl'amíche sié gle mineraleggišta svedése Wilhelm Hisinger, l'[[òsmie]] é l'[[iridie]] da gle chímeche bretánneche Smithson Tennant. |
|||
[[Categoria:Seculo XIX]] |
[[Categoria:Seculo XIX]] |
||
Vversione attuale dde 19:43, 30 Jen 2021
Varianti esistenti: 
XIX seculo (Napulitano) -
XIX seculo (Napulitano) - 
Artícule scritte 'n
sud-laziale/cominése
XVI sècule | XVII sècule | XVIII sècule | XIX sècule | XX sècule | XXI sècule | XXII sècule
Vecènne[cagna | cagna surgente]
- 8 maje 1841: abbiamiénde e la cartièra Visocchi a Atini.
- 1852: ze chemènza a cheštruì la Ferrièra d'Atini 'n cuntrada Riscinische.
- 1853: z'abbía gle sfruttaménde de le minière de fiérre “Ferdenande II de le Du Sicilie” a Sande Renate.
- 1878: gle du friate Fònze e Pasquale Visocchi z'accáttene la Ferrièra d'Atini.
- 1898: cheštruzzione de la cendrale idroelèttreca 'n cundrada Caštellone, a Pescenische.
Perzunagge mburtande[cagna | cagna surgente]
Nate[cagna | cagna surgente]
- 17 maje 1817: Pasquale Visocchi († 1908).
Muorte[cagna | cagna surgente]
Mmenziune, schepèrte, nnevaziune[cagna | cagna surgente]
- 1800:
- gle chímeche é físeche lummarde Alisando Volta chemúneca a la Royal Society ca è mmendate la battería lèttreca.
- gle mmendore bretánneche William Murdock cría l'aglemenazione a gas.
- gle štròneme é físeche germanése nateralezzate nglése William Herschel scòpre ca esište na forma re luce nvesíbbele che ze chiamarrà radiazione nfraroscia.
- 1801:
- a gle 1° jennare, gle štròneme taliane Gesèppe Piazzi scòpre gl'ašteròide Cerere.
- gle frangése Joseph-Marie Jacquard mmènda ne telare a schèda cavetata che pòrta gle cugnome sié.
- gle naturališta frangése Jean-Baptiste de Lamarck è gle prime a addeprà gle tiérmene vertebbrate é mmertebbrate, é cría la sciénza medèrna re la zeleggía re gle mmertebbrate.
- schepèrta da parte de gle físeche germanése Johann Wilhelm Ritter de la radiazione ultravielétta.
- gle físeche nglése Thomas Young demòštra che la luce è chembòšta d'onne.
- vè schepiérte le Niòbbie, nuove eleménde chímeche, da gle nglése Charles Hatchett.
- 1802:
- gle štròneme é físeche nglése William Herschel addòpra pe la prima vòta la paròla ašteròide pe nzegnà gle cuorpe celèšte suocce a ne chianéta terrèštre ma cchiù peccerigle, é che nen tiéve na forma tonna.
- gle chímeche svedése Anders Gustav Ekeberg scòpre ne nuove eleménde chímeche che chiamarrà Tantalie.
- 1803
- gle chímeche nglése John Dalton refà é reprepone l'idéa de Demòcrete, ch'ammaggenava la matèria chembošta da vácura peccerélle, criènne allescì la tiuría atòmeca medèrna.
- gle físeche frangése Jean-Baptiste Biot dice ca gle meteurite esíštene é cárene da gle ciéle.
- schepiérte tré nuove eleménde: le cèrie da gle chímeche svedése Jöns Jakob Berzelius é gl'amíche sié gle mineraleggišta svedése Wilhelm Hisinger, l'òsmie é l'iridie da gle chímeche bretánneche Smithson Tennant.