Tiatro 'e San Carlo
'O Rial Tiatro 'e San Carlo è uno 'e cchiù nommalte tiatre d'opera 'ncap'a tutto 'o munno, llucato 'int'â citta 'e Napule. 'Naugurato 'o 4 'e nuvembre d'ô 1737, è 'o tiatro d'opera attivo cchiù antico d'ô munno. 'A bellezza, 'e ddimenziune e 'a struttura suje fujeno 'o mudello pe' ll'ati tiatre 'ncopp'a tutta ll'Europa.
Storia[cagna | cagna surgente]
Fuje pruggettato da ll'archetette Giovanni Antonio Medrano e Angelo Carasale pe' vuluntà d'ô rre 'e Regno 'e Napule Carlo 'e Burbone. Fuje custruito pe' sustituì 'o viecchio e ammagagnato Tiatro San Bartolomeo, 'e ll'anno 1621.
'A primma opera rappresentata fuje Achille in Sciro, 'e Domenico Sarro, basata 'ncap'a n'opera tiatrale d'ô pueta e drammaturgo canusciuto comme Metastasio. A 'e tiempe suoje fuje 'o cchiù gruosso tiatro 'e opera d'ô munno, putenno uspetà 3.300 cristiane.
'O Tiatro San Carlo, strutto pe' nu 'ncendio 'int'ô 12 'e frevaro 1816, fuje recustruito 'n diece mise da ll'archetetto Antonio Niccolini pe' vuluntà d'ô rre Ferdinando I d''e Ddoje Sicilie, figlio 'e Carlo. Fuje 'naugurato nuovamente 'o 12 'e jennaro 1817, cu ll'opera 'O sugno 'e Partenope, 'e Simon Mayr.
'O nuovo desegno, a fierro 'e cavallo, cuntava 'e 1.444 puoste e 'e nu proscenio 'e 33,5 metre pe' lluongo e 30 metre d'autezza. 'O scenario tene na prufundità 'e 34,5 metre.
'Int'ô 1845 ate mudifeche â struttura cumenciajeno pe' fernì puo' 'ncap'ô 1854, purtanno ll'intierno d'ô tiatro a 'e ddecurazziune russe e durate ca ogge putemmo veré. A parte 'a criazzione d'ô gurfo misteco pe' ll'urchestra, sutt'ô cunziglio 'e Giuseppe Verdi dint'ô 1872, ll'estallazzione 'e ll'elettricetà 'int'ô 1890, ll'eleminazzione d'ô lampiero centrale e 'a custruzzione 'e nu nuovo vestibulo e 'e na nova ala p'ê ccamerine 'e ll'artiste, o tiatro non fuje suggeto a âti opere 'e ammudernamiente o restaure nfino a 'e bbumbardamiente d'â Siconda guerra munniale 'e ll'anno 1943. 'O tiatro fuje priesto reparato da 'e fforze alliate ca êveno trasuto a Napule già 'int'ô 16 'e dicembre 1943.