Frávela salváteca
Artícule scritte 'n
sud-laziale/cominése
| Frávela salváteca | |
|---|---|
| |
| Crassifecazzione scientìfeca | |
| Dëminië | Eukaryota |
| Regn | Plantae |
| Sottërègn | Tracheobionta |
| Superdëvësion | Spermatophyta |
| Dëvësion | Magnoliophyta |
| Class | Magnoliopsida |
| Sottëclass | Rosidae |
| Órdënë | Rosales |
| Famiglia | Rosaceae |
| Tribbù | Fragarieae |
| Sottotribbù | Fragariinae |
| Jènërë | Fragaria |
| Spèc | F. vesca |
| Nommenclatura binommiale | |
| Fragaria vesca L., 1753 | |
Senuóneme[cagna | cagna surgente]
Potentilla vesca Scop.
Descrezzione[cagna | cagna surgente]
Èrva prènne, áveta 5–20 cm, rádeca de sguinze, fušte fine fine é curte.
Frunne[cagna | cagna surgente]
Suó érte, lònghe quasce comm'a gle scape, che ne pernucce peluse, ovale é tagliate a tré pèzzera. Gle late ngima è vérde cupe, quigle sotte è ghiangaštre é puoche peluse. Štelune aérie, che ne'míttene quasce má le rádeche.
Sciuore[cagna | cagna surgente]
Scape che 1 a 3 sciuore irte (quanne sarave addevendate frutte sarave appise), sèpale triangulare, 5 pètale ghianghe. Sceríscene da abbrile a giugne.
Frutte[cagna | cagna surgente]
Suó achènie nire é peccerigle, spase ngim'a gle recettácule abbettate, suó carnuse, ovale é rusce, é ze štaccane fácele fácele da gle cálece. Tutte quande sse cose mésse anziéme fave la frávela.
Addó ze tròva[cagna | cagna surgente]
Ce piace gle pòste a mèsa mbréa, mmiés'a gle favite, le pinéte, le fratte. Crésce da 200 a 1900 (2400) m. Šta a tutte le parte frédde é temberate e l'Eurasia.
Chenfesione[cagna | cagna surgente]
- Frávela mescata (Fragraria moscata Duchesne) chë tè fušte cchiù ruosse (20-40 cm) e frutte che nen ze štáccane fácele.
- Frávela vérde (Fragraria viridis Duchesne) che ne'tè gle štelune, le frunne cchiù pelose, pètale ghianghe-gialle, frutte sénza achènie sott'a tutte é che nen ze štáccane fácele da gle cálece.
- Frávela d'Innia (Duchesnea indica (Andrews) Focke, Fragraria indica Andr., Potentilla indica) che ze rechenosce pecché tè gle pètale gialle.
Use[cagna | cagna surgente]
Mmedecina[cagna | cagna surgente]
La rádeca è bòna comme aperetiva, depurativa é diurèteca é pò èsse addeprate da gl'artrítece, da gle reumátece é da chigle che tiéve la sciáteca é le prète a gle rine.
Le tisane é le frunne gióvane, senza pernucce, suó diurèteche é perguative é suó buone pe cheruà le mmalatíe e gle rine.
Gle decòtte fa remenì gl'appetite, è diurèteche é repelisce gle cuorpe da gl'ácede úrece.
Le frunne puonne èsse addeprate pe preparà mbiaštre condr'a le merròide é le piaje. Trettate ze míttene ngim'a gl'acciésse pezzeliénde.
Cucina[cagna | cagna surgente]
Le tisane e frávela puonne èsse addeprate pure pe seštituì gle tè.
Le frávele suó ne frutte ipecalòreche, dave 27 caluríe pe 100 g, ma attenzione a nen ne magnà truoppe ca ciérte perzune petéssene acchiappà allergíe é freccecarèlle.
Ze chenzúmane frésche é còtte (cerbétte, chembetture, resòlie, sciruppe, vine, suche pe véve é pe acchembagnà la carne).