Vire surgente 'e Pumbèj

{{Lenghe|NAP=Pumpeje}}{{Variante|LAZ}}
{{Comune
|nommecomune = '''Pumbèj''' <!-- Salierno -->
|mpresa = [[Immagine:Pompei-Stemma.png|100px]]
|veduta = Campanile Pompei 07 - Vs Penisola Sorrentina.jpg
|nommeufficiale = Pompei <!-- [[Salerno]] -->
|Stato = ITA
|reggione = [[Cambania]] <!-- [[Campania]] -->
|pruvincia = [[Prëvingia |ë Nápulë]] <!-- 'e Salierno -->
|estenzione = 12 <!-- 16 -->
|populazzione = 25.726 <!-- 346.804 <small>(2001)</small> -->
|denzita = 2146 <!-- 1.747,45 -->
|frazzioni = Messigno, Pompei Scavi
|commune vicini =  [[Castiellammare 'e Stabia]], [[Sant'Antonio Abate (NA)]], [[Santa Maria la Carità]], [[Scafati]] (SA), [[Torre Nunziata]], [[Vuoscoriale]]
|Latitudine gradi= 40
|Latitudine minuti= 45
|Latitudine secondi= 0
|Latitudine NS= N
|Longitudine gradi= 14
|Longitudine minuti= 29
|Longitudine secondi= 15
|Longitudine EW= E
|cap = 80045 capëluok ë Mëssign,<br>80040 Pumbèj Scav <!-- 84000 -->
|prefisso = 081 <!-- 030 -->
|santoprutettore = Bbiata Vérgënë ë gl Rësarië <!-- fiorentini -->
|festa = [[8 ë maj]]
|sito cità = [http://www.comune.pompei.na.it/ comune.pompei.na.it]
}} <!-- fine d''a tabella-->

'''Pumbèj''' è në chëmun ë 25.726 përzun ë la [[prëvingia ë Nápulë]]. 

Pumbèj è štata criata da gl roman, ma në ccon prima ë gl ann 0 fòtt arrabbëlata da la ruzzion ë gl [[Vesuvië]] ë gl [[79]]. Essa fòtt štrutta nziem a [[Erculan]] e Stabiae. Mo Pumbèj è addëvëndata un ë gl cchiù mburtand ciendr archeològgëchë ë gl munn razzië a gl riešt ë l'andica cità romana.
==Štòria==
Pumbèj tè lë ríggënë andich comm a chell ë [[Ròma]], nfatt la ''gens Pompeia'' në vëneva da un ë gl prim pòpëlë itálëchë: gl Osc. Sulamènd òpp la mmëtà ë gl VII sèculë p.C., lë prim përzun zë fërmárënë lòch: macar no pë c'abbëtà, ma cchiùttòšt pë chëmmërcià višt ca la zzòna zë trëvava a gl capëcroc ë tre vië mburtand.
Sëccom eva në pòšt ë passagg tra [[nòrd]] e [[sudd]], Pumbèj addëvendètt súbbëtë na prèda pë gl pëtiend [[Stato|štat]] a cunfin, višta la mburtanza chë tëneva comm annud cummërcial e comm puort. Venètt cunguištata na prima vòta da la [[Magna Grecia|chëlònia grèca]] ë Cuma tra gl [[525 p.C.]] e gl [[474 p.C.]]. Štrabon dic ca Pumbèj è štata cunguištata da gl Etrusch, nëtizia ca, chë gl scav archeològgëcë fatt da puoch, addëvènda sèmb cchiù pëssíbbëlë. 
Gl prim sign ë n'abbëtat ë na cèrta mburtanza suo, a Pumbèj, ë gl VI sèculë p.C.; pur së a štë períëdë la cëttà, angora pëccërèlla, nën par tëné abbësogn ë në pian regulator e gl risultat è në mëndon ë palazzëra miss lòch a cas.

A gl [[62]] la cëttà trëttëchètt pë còlpa ë në tuarramut bbiegl fòrt.

===Gl bbuott ë gl Vësuvië===

A gl autunn ë gl [[79]] gl [[Vësuvië]] scrëcchètt në bbuott ca Ddí në líbbëra!. Ngima a Pumbèj chëmënzètt a chiòv cénnërë e lapill (e no lava, comm zë dic spiss) chë, fòrëca në ndërvall ë cacc'ora, cadiérënë sènza zë fërmà e zë rënghëppárënë fin a 10 mètr ávëtë. A gl mëmiend ë gl bbuott ë gl 79 zë štévënë angora a rëchëštruì në muar ë palázzëra chë zë spallárënë a gl tuarramut ë gl 62.

Gl juorn ë gl bbuott gl chënëscem pëbbía ë na lèttëra ë Plinië gl ggion, e èngh gl [[24 ë aušt]]. Ma ciert študius dícënë ca faštima è gl [[24 ë sëttiembr]].

==Gl scav==

{{Vedi anche|Scave archeologgece 'e Pumpeje}}

Dend a la zzòna ë gl scav archeològgëcë è štata schëpèrta la cëttà romana štrutta dòpp a la ruzzion ë gl Vësuvië ë gl 79 d.C.

[[Categurìa:Comune d&#39;&#39;a pruvincia 'e Napule]]