Pumbèj
Pumpeje (Napulitano) - 
Artícule scritte 'n
sud-laziale/cominése
| Pumbèj | |
| |
| |
| Nomme ufficiale: | Pompei |
|---|---|
| Stato: |  Italia
|
| Reggione: | Cambania |
| Pruvincia: | ë Nápulë |
| Estenzione: | 12 km² |
| Pupulazzione: | 25.726 |
| Denzità: | 2146 ab./km² |
| 'E riune: | Messigno, Pompei Scavi |
| Commune vicini: | Castiellammare 'e Stabia, Sant'Antonio Abate (NA), Santa Maria la Carità, Scafati (SA), Torre Nunziata, Vuoscoriale |
| Coordinate giugrafiche: | |
| Sinnaco: | {{{sinnaco}}} |
| Codice pustale: | 80045 capëluok ë Mëssign, 80040 Pumbèj Scav |
| Prefisso pe ttelefunà: |
081 |
| Santo prutettore: | Bbiata Vérgënë ë gl Rësarië |
| Festa d'o patrono: | 8 ë maj |
| Localizzazione | |
  Pumbèj | |
| Sito: | comune.pompei.na.it |
Pumbèj è në chëmun ë 25.726 përzun ë la prëvingia ë Nápulë.
Pumbèj è štata criata da gl roman, ma në ccon prima ë gl ann 0 fòtt arrabbëlata da la ruzzion ë gl Vesuvië ë gl 79. Essa fòtt štrutta nziem a Erculan e Stabiae. Mo Pumbèj è addëvëndata un ë gl cchiù mburtand ciendr archeològgëchë ë gl munn razzië a gl riešt ë l'andica cità romana.
Štòria
[cagna | cagna surgente]Pumbèj tè lë ríggënë andich comm a chell ë Ròma, nfatt la gens Pompeia në vëneva da un ë gl prim pòpëlë itálëchë: gl Osc. Sulamènd òpp la mmëtà ë gl VII sèculë p.C., lë prim përzun zë fërmárënë lòch: macar no pë c'abbëtà, ma cchiùttòšt pë chëmmërcià višt ca la zzòna zë trëvava a gl capëcroc ë tre vië mburtand. Sëccom eva në pòšt ë passagg tra nòrd e sudd, Pumbèj addëvendètt súbbëtë na prèda pë gl pëtiend štat a cunfin, višta la mburtanza chë tëneva comm annud cummërcial e comm puort. Venètt cunguištata na prima vòta da la chëlònia grèca ë Cuma tra gl 525 p.C. e gl 474 p.C.. Štrabon dic ca Pumbèj è štata cunguištata da gl Etrusch, nëtizia ca, chë gl scav archeològgëcë fatt da puoch, addëvènda sèmb cchiù pëssíbbëlë. Gl prim sign ë n'abbëtat ë na cèrta mburtanza suo, a Pumbèj, ë gl VI sèculë p.C.; pur së a štë períëdë la cëttà, angora pëccërèlla, nën par tëné abbësogn ë në pian regulator e gl risultat è në mëndon ë palazzëra miss lòch a cas.
A gl 62 la cëttà trëttëchètt pë còlpa ë në tuarramut bbiegl fòrt.
Gl bbuott ë gl Vësuvië
[cagna | cagna surgente]A gl autunn ë gl 79 gl Vësuvië scrëcchètt në bbuott ca Ddí në líbbëra!. Ngima a Pumbèj chëmënzètt a chiòv cénnërë e lapill (e no lava, comm zë dic spiss) chë, fòrëca në ndërvall ë cacc'ora, cadiérënë sènza zë fërmà e zë rënghëppárënë fin a 10 mètr ávëtë. A gl mëmiend ë gl bbuott ë gl 79 zë štévënë angora a rëchëštruì në muar ë palázzëra chë zë spallárënë a gl tuarramut ë gl 62.
Gl juorn ë gl bbuott gl chënëscem pëbbía ë na lèttëra ë Plinië gl ggion, e èngh gl 24 ë aušt. Ma ciert študius dícënë ca faštima è gl 24 ë sëttiembr.
Gl scav
[cagna | cagna surgente]
|
Pe' ne sapé 'e cchiù, vide 'a vvoce Scave archeologgece 'e Pumpeje. |
Dend a la zzòna ë gl scav archeològgëcë è štata schëpèrta la cëttà romana štrutta dòpp a la ruzzion ë gl Vësuvië ë gl 79 d.C.