Regno 'e Romma

Regno 'e Romma
(dettaglie)
Date ammenistrative
Nomme cumpreto	Regno 'e Romma
Nomme ufficiale	ROMA
Lengue ufficiale	Latino
Lengue parlate	Latino, Etrusco, Sabbino
Capitale	Romma  (14.000 ca. ab. / 550 AC)
Puliteca
Forma 'e Stato	Regno
Forma 'e guvierno	Munarchia assuluta
Re 'e Romma	lista
Nasceta	753 AC cu Ruommolo
Causa	Funnazzione 'e Romma
Fine	509 AC cu Tarquinio 'o Supierbo
Causa	Cacciata d' 'e rre
Territorio e populazzione
Bacino giugrafeco	Latium Vetus
Massima estensione	fino a 10.000 kmq int'ô VI seculo AC
Religgione e suggità
Religgiune preminente	Religgione etrusca, religgione sabbina
Religgione 'e Stato	Religgione rumana
Evoluzzione storica
Preceduto da	Primme 'nzediamiente latine
Succeduto da	Repubbreca rumana
Ogge parte 'e	Italia

'O Regno 'e Romma (in latino REGNVM ROMANVM, o semprecemente ROMA) fuje 'o primmo stato furmato d''a civiletà latina.

Funnato, siconno 'a tradizzione, 'a Ruommolo (ca sempe siconno 'a stessa fuje pure 'o funnatore d''a cità 'e Romma) 'o 21 'e abbrile d''o 753 a.C., 'o stato fuje cummannato 'a nu tutale 'e sette rre, fin''â cacciata 'e Tarquinio 'o Supierbo e ll'istituzzione d''a Repubbreca rumana.

Storia

'Nt'â mitologgia rumana se conta ca 'o funnatore d''a cità 'e Romma, Ruommolo, se pruclammaje rre subbeto aropp'a l'accisione d''o frate Remmo: funnata 'a cità cu'o nomme sujo, Ruommolo ne 'nnirezzaje 'o lemmete sacro, 'o pummerio, e 'nvitaje tutt'e cremmenale, 'e schiave ca se n'avevano fujuto e 'a ggente aselejata, garantenno 'o diritto 'e asilo e pupulanno accussí 'a cità nova. Senza femmene, 'e Rumane affuffajeno chelle d''o populo vicino d''e Sabbine, causanno na guerra 'nfra 'e duje puopole, ca se risulvette cu' na pace e 'o regno junto 'e Ruommolo e 'e Titu Tazzio, ca era appunto 'o rre d''e Sabbine.

Ruommolo spartette 'o populo d''a cità 'nfra chille ca puteveno e nun puteveno cummattere e 'nfra 30 tribbù, 'e Ramnes, 'e Tities e 'e Luceres, e furmaje 'o Senato cu' 100 'nfra 'e perzone cu' cchiù esperienzia ca veneveno d''e famiglie nobbele d''a cità, 'e Patrizzie. Ruommolo istituette pure 'e Cumizzie Curiate, ca ereno 'a ggente ca avev''a cria' 'e llegge, 'e l'Augurie, ca ereno saciarduote ca rescefraveno 'a vuluntà d''e Dèje guardanno 'o vuolo 'e ll'aucielle.

'O regno 'e Ruommolo duraje 40 anne, 'nfí a quanno, siconno 'â leggenda, 'o rre fuje pigliato 'ncielo 'nt'a na tempesta e fuje, siconno 'â vuluntà soja, devinezzato cu'o nomme 'e Quirino. A Ruommolo succedette Numma Pumpilejo: sabbino 'e Cures, Numma era 'o marito 'e Tazzia, 'a figlia 'e Titu Tazzio, e fuje scegliuto pe' mettere fine 'a na disputa 'nfra 'e senature rumane e 'e senature sabbine. Aropp'â morte 'e Ruommolo, 'nfatte, 'o guverno d''a cità 'e Romma fuje pigliato d''e senature, ca vuleveno 'mpusta' nu guverno 'e tipo olegarcheco. 'A scarza afficienzia 'e stu guverno, però, purtaje a pruteste d''o populo, e 'e senature avetten''a annummena' a n'atu rre: mente 'e senature rumane vuleveno annummena' rre a Proculo, 'e senature sabbine vuleveno annummena' 'o senatore Velesejo; pe' pute' scegliere, se decidette e fà fa' 'o nomme 'e nu senatore sabbino 'ê senature rumane e viceverza: 'e senature rumane annummenajeno a Numma Pumpilejo, ca era canusciuto p''e virtù e p''a grossa piatate religgiosa soja. 'Ê primme mumiente, 'o sabbino nun vuleva accetta' pe' vvia d''a annummenata ca teneva Romma 'e cità viulenta, ma po' azzettaje aropp'ave' pigliato a l'aruspicio d''e Dèje. Numma Pumpilejo arregnaje pe' 43 anne senza 'e fa' nisciuna guerra, organizzaje 'a cità spartennola a distritte, arrefurmaje 'o calannario facennolo 'e 12 mise siconno chillo solare e facette nummeruse cagnamiente 'ncopp''â religgione: facette fraveca' nu gruosso nummero 'e tiempie, comme a chillo 'e Jano o 'e Vesta, e criaje 'e gionte saciarduotale d''e Flaminije, d''e Puntifece, d''e Vestale e d''e Salii.

'A morte 'e Numma Pumpilejo, ca abbenette pe' cavesa naturale, purtaje 'o Senato rumano a annummena' a Tullo Ustilejo.

• Purtale Romma antica
• Purtale Storia