Uèmmere: Cagnamiente nfra 'e versiune
Nessun oggetto della modifica |
Nessun oggetto della modifica |
||
Riga 2: | Riga 2: | ||
[[File:Lemiesz.svg|thumb|Forma de gle uèmmere.]] |
[[File:Lemiesz.svg|thumb|Forma de gle uèmmere.]] |
||
[[File:Old plough schema.svg|thumb|Arate sémblece<br/>1. Ura <br/>2. Accruocche p’attaccà <br/>3. Accruocche pe métte a punde <br/>4. Curtiégle <br/>5. Scarapiégle <br/>6. Uèmmere <br/>7. Récchia]] |
[[File:Old plough schema.svg|thumb|Arate sémblece<br/>1. Ura <br/>2. Accruocche p’attaccà <br/>3. Accruocche pe métte a punde <br/>4. Curtiégle <br/>5. Scarapiégle <br/>6. Uèmmere <br/>7. Récchia]] |
||
Gle '''uèmmere''' ( |
Gle '''uèmmere''' ([[AFN]]: /ˈwεmːǝrǝ/) è gle piézze de gl'[[arate]] che taglia la tèrra de chiatte. |
||
==Štòria== |
|||
Na vòta gle uèmmere éva ne [[cugne (attrézze)|cugne]] de [[légne]] é éva gl'úneche piézze de gl'arate che spaccava la tèrra. Dòppe gle uèmmere fòtte fatte de [[Fierro|fiérre]]. A gl'juorne d'uoje è fatte d'[[acciare]]. |
Na vòta gle uèmmere éva ne [[cugne (attrézze)|cugne]] de [[légne]] é éva gl'úneche piézze de gl'arate che spaccava la tèrra. Dòppe gle uèmmere fòtte fatte de [[Fierro|fiérre]]. A gl'juorne d'uoje è fatte d'[[acciare]]. |
||
==Descrezzione== |
|||
Gle uèmmere è na [[lama]] de forma trapezzoidale, appeccecata che ciérte [[mbellone|mbellune]] ngim'a la part'annanze de gl'arate, fermènne na cosa sola che la [[récchia (arate)|récchia]]. Cammeniènne, gle uèmmere taglia gle terréne de chiatte, permettènne a la récchia d'asà é de vetecà la fèlla de tèrra. Pe fà quésse è štate misse annanz'a la récchia, de sguinze é de traviérze respètt'a la derezione de cammine de gl'arate. P'arrènne cchiù fácele l'affennata dénd'a la tèrra gl'ave appeccecate na ponda d'acciare: gle scarapiégle. |
Gle uèmmere è na [[lama]] de forma trapezzoidale, appeccecata che ciérte [[mbellone|mbellune]] ngim'a la part'annanze de gl'arate, fermènne na cosa sola che la [[récchia (arate)|récchia]]. Cammeniènne, gle uèmmere taglia gle terréne de chiatte, permettènne a la récchia d'asà é de vetecà la fèlla de tèrra. Pe fà quésse è štate misse annanz'a la récchia, de sguinze é de traviérze respètt'a la derezione de cammine de gl'arate. P'arrènne cchiù fácele l'affennata dénd'a la tèrra gl'ave appeccecate na ponda d'acciare: gle scarapiégle. |
||
Riga 11: | Riga 13: | ||
Anziém'a gle scarapiégle, gle uèmmere è gle piézze de gl'arate che ze chenzuma de cchiù, pecciò adda èsse cagnate ogne tande. Gle númmere de vòte che z'adda cagnà depènne d'accomme è tuošte gle terréne (cretuse, pretuse, …). |
Anziém'a gle scarapiégle, gle uèmmere è gle piézze de gl'arate che ze chenzuma de cchiù, pecciò adda èsse cagnate ogne tande. Gle númmere de vòte che z'adda cagnà depènne d'accomme è tuošte gle terréne (cretuse, pretuse, …). |
||
==Etemeleggía== |
|||
Ne vè da le [[Lengua latina|latine]] parlate ''*vĕmore'', che metátese vecáleca de le latine ''vŏmere''. |
|||
==Variande dialettale cominése== |
==Variande dialettale cominése== |
||
*'''uèmbre''' ([[Galleniare]] |
*'''uèmbre''' (/ˈwεmbrǝ/) a [[Galleniare]]; |
||
*'''uèmmare''' ([[Aluite]] |
*'''uèmmare''' (/ˈwεmːarǝ/) a [[Aluite]] e [[Casaluiére]]; |
||
*'''uèmmere''' ([[Atini]]). |
*'''uèmmere''' ([[Atini]]). |
||
Vversione attuale dde 16:41, 28 Màr 2021
Artícule scritte 'n
sud-laziale/cominése
Gle uèmmere (AFN: /ˈwεmːǝrǝ/) è gle piézze de gl'arate che taglia la tèrra de chiatte.
Štòria[cagna | cagna surgente]
Na vòta gle uèmmere éva ne cugne de légne é éva gl'úneche piézze de gl'arate che spaccava la tèrra. Dòppe gle uèmmere fòtte fatte de fiérre. A gl'juorne d'uoje è fatte d'acciare.
Descrezzione[cagna | cagna surgente]
Gle uèmmere è na lama de forma trapezzoidale, appeccecata che ciérte mbellune ngim'a la part'annanze de gl'arate, fermènne na cosa sola che la récchia. Cammeniènne, gle uèmmere taglia gle terréne de chiatte, permettènne a la récchia d'asà é de vetecà la fèlla de tèrra. Pe fà quésse è štate misse annanz'a la récchia, de sguinze é de traviérze respètt'a la derezione de cammine de gl'arate. P'arrènne cchiù fácele l'affennata dénd'a la tèrra gl'ave appeccecate na ponda d'acciare: gle scarapiégle.
La perzione de tèrra fatiata che na passata depènne d’accomme è misse a punde gle uèmmere (quasce sèmbe che n'ángule de 35°-50° respètt'a la derezione de cammine é de 20° respètt'a la nghianata, fermènne ne chiane ngandate che ze riogne che la seperfice curva de la récchia).
Anziém'a gle scarapiégle, gle uèmmere è gle piézze de gl'arate che ze chenzuma de cchiù, pecciò adda èsse cagnate ogne tande. Gle númmere de vòte che z'adda cagnà depènne d'accomme è tuošte gle terréne (cretuse, pretuse, …).
Etemeleggía[cagna | cagna surgente]
Ne vè da le latine parlate *vĕmore, che metátese vecáleca de le latine vŏmere.
Variande dialettale cominése[cagna | cagna surgente]
- uèmbre (/ˈwεmbrǝ/) a Galleniare;
- uèmmare (/ˈwεmːarǝ/) a Aluite e Casaluiére;
- uèmmere (Atini).
Lébbra[cagna | cagna surgente]
- Tassinari Giuseppe - Manuale dell'agronomo. Quinta edizione. Roma, REDA, 1976
- Bodria Luigi, Pellizzi Luigi, Piccarolo Pietro - Meccanica Agraria. Volume I. Il trattore e le macchine operatrici. Edagricole, 2006. ISBN 88-506-5131-7
- Antonio Saltini Storia delle scienze agrarie Edagricole 4 volumi 1984-89