Wikipedia:Ûs štabbelìt

Ûs Uertogràfeche

Vôcal Lùngh e Cùrt

U mulesàn è na lènghe che té nu rìtme čenduàl (en:Timing (linguistics)). Quéšt vô dìč ca u mulesàn rellèv čièrt sellàbj e l'àvete nò, côm u nglés. Štu rìtme fà demenuà i vôcal ca nun tenn l'ačiènd. I vôcal lùngh rèštene le štéss quànd pèrdene l'ačiènd. Chìll cùrt càgnene.

Vôcàl Lùngh

• a = a
• ô = ô

Vôcàl Cùrt

• è = e (šuà {ə}, côm u "e" frangjés) (bell, bellìn)
• é = e (šuà {ə}) (nu Frangjés, nu Frangjesòn)
• i = e (šuà {ə}) (nu pìzzeche, pezzecà)
• iè = e (šuà {ə}) (nu čièll, nu čellòn)
• o = u (pûr šuà {ə})
• uò = u {ûwə = ə} (nu juòrn, na jurnàt/nu juògh, jugà)
• ù = ue (wə) (nu cund, cuendà)

I Ččiènd

De chiù d'i vôcàl lùngh e cùrt, onj parôl de chiù de dùj sellàbj èda tené na čènd scritt pe marcà a čènd a parlàt.

Marcà u nfenetìv de nu vièrb:

• Gjuànn u fa semb. (Giovanni lo fa sempre.)
• Ê Gjuànn i piàč fà. (A Giovanni le piace fare.)

• Sì scrìv? (Sai scrivere?)
• Che scriv? (Che scrivi?)

n.b.: sì (tu sai), si (tu sei).

M e N

• nt = nd (n+tuòrn = nduòrn)
• nc = ng (n+copp = ngopp)
• ns = nz (n+sômm = nzômm)
• mv = mb/mm (n+vôcc = mmôcc)
• mf = mb (n+fačč = mbàčč)
• mp = mb (n+pénj = mbénj)

Àte sèmbj: nguòll, ngànn, ndèrr, mbrônd (n+frônd: vedét ca u Taliàn "fronte" devènd "frônd" e no "frônt")

Apofônìj (Cagnamiènd Vôcàleche)

Candà: Tu chiènd / Iss cànd (en:Apophony)

ex: a>iè, ô>uò

and plural!