Luigge XVI 'e Franza

Luigge XVI 'e Franza
Rre 'e Franza e Navarra
'N careca	10 'e majo 1774 – 1 'e ottovre 1791
Incoronazzione	11 'e giùgno 1775
Predecessore	Luigge XV 'e Franza
Successore	Napoleone I comme Mperatore (munarchia abbulita)
Rre d"e Franzese
'N careca	1 'e ottovre 1791 – 21 'e settembre 1792
Predecessore	Luigge XV
Successore	Munarchia abbulita
Nomme cumpleto	franzese: Louis-Auguste de France napulitano: Luigge Augusto 'e Franza
Nasceta	Reggia 'e Versailles, 23 'e aùsto 1754
Muorte	Parigge, 21 'e jennaro 1793
Sepoltura	21 'e jennaro 1815
Luoco 'e sepultura	Saint-Denis
Casa riale	Burbone 'e Franza
Dinnastia	Capetingi
Patre	Luigge, Darfino 'e Franza
Matre	Maria Giuseppina 'e Sassonia
Cunzorte	Maria Antunietta d'Austria
Religgione	Chiesia cattoleca
Firma

Luigge XVI 'e Burbone (Versailles, 23 'e aùsto 1754 – Parigge, 21 'e jennaro 1793) fuje 'o rre 'e Franza dô 10 'e majo 1774 ô 6 'e nuvembre 1789 e ppò c''o titulo 'e "Rre d''e Franzese" nfin'o 21 'e settembre 1792. Fuje ll'urdemo munarca assuluto pe deritto divino 'e Franza e murette pe' miezzo d''a cullettina duranne 'a Rivuluzzione franzesa.

Primm'anne

Luigge nascette dint'a Reggia 'e Versailles dint'o 1754, figlio d''o Darfino Luigge Ferdinando e nepote d''o rre Luigge XV 'e Franza. Pate sujo murette dint'o 1765 e accussì Luigge aredetaje 'o titulo 'e darfino, zoè arede ô trono. Dint'o 1770, a 15 anne, se nzuraje c'a prencepessa austriaca Maria Antunietta, ca dette â luce quatto criature 'n tutale. C'a muorte d''o rre dint'o 1774, Luigge aredetaje 'o regno c'o nomme 'e Luigge XVI.

'O regno

Luigge addeventaje rre dint'a nu periodo bastantamente desficele p''a Franza, pe miezzo d''e gruosse diebbete causate d''e uerre e pecché 'e nobbele franzese nun pavaveno 'e tasse. Otra ê prubbreme ecunomice, jera 'o periodo 'e ll'Allumenismo e murde perzone nun credeveno cchiù â munarchia assuluta comme forma 'e guvierno ma pensaveno mmece 'e ll'ideale 'e demucrazzia e lebbertà. Luigge vulette èssere 'n chisto senzo nu rre bono e pupulare ntra 'a ggente e nu d''e primme pruvvedemente suoje fuje 'e rinfurzà 'o putere d''e parlements, zoè 'e cunziglie reggiunale furmate d''e judece lucale. Scegliette comme cunzigliere prencepale 'o conte 'e Maurepas, ca mantenette 'o ruollo nfin'a muorte soja dint'o 1781, e comme menisto d''e finanze Anne Robert Jacques Turgot. Turgot suggerette d'allascà 'e legge ca limmitaveno 'o periodo e 'a quantità d''o rano vennuto. Chisto purtaje a n'aumiento d''o costo d''o rano e causaje murde pruteste dint'o 1775 ca passajeno â storia comme Uerra d''o Sciore. Murde ate reforme 'e Turgot fujeno bluccate d''e nobbele d''e parlaments e 'n fine 'o rre decidette 'e lle licenzià pe mettere Jacques Necker. 'O novo menisto d''e finanze cercaje 'e pubbrecà nu statino cu tuttequante 'e spese d''o guvierno ma chisto fernette cu ll'annasconnere cierte asciute. Dint'o 1783 addeventaje menisto d''e finanze Charles Alexandre de Calonne.

Luigge e 'o guvierno sujo supportajeno 'e mmericane dint'a Uerra 'e ndepennenza cuntro 'e ngrese, pe cercà d'addebulì 'a Gran Vretagna e pe vennecarse p''a perdeta d''o Québec dint'a Uerra d''e Sitt'anne. 'E mmericane vencetteno 'a uerra, accussì 'e ngrese duvettero ricunoscere 'a ndepennenza llòro appriesso 'o Trattato 'e Parigge d''o 1783. Chisto tuttavota nun facette addebulì 'o Mpero vretanneco ca mmece vencette cuntro 'a marina franzesa dint'a Battaglia d''e Saintes. Dint'a fine 'e ll'anne '80 'o guvierno 'e Luigge s'avette a truvà accussì nzellato 'e diebbete p''a Uerra 'n Amereca e ormaje 'a situazzione jera fora cuntrollo. 'O rre chiammaje donca 'e State generale, p''a primma vota d''o 1614.

'A Rivuluzzione

Pe' ne sapé 'e cchiù, vide 'a vvoce Rivuluzzione franzesa.

'E State generale accuminciajeno dint'o majo d''o 1789 e, comme p''e precedente, rappresentajeno 'e tre state ca furmaveno 'a suggetà franzesa: 'o crelo, 'a nubbertà e 'o populo. 'E miembre d''o tierzo stato (ca dint'a suggetà jera 'o 95 % d''a pupulazzione) cunzideraveno ngiusto ca llòro rappresentassero sulo nu tierzo d''e state generale e annunziajeno d'essere ll'Assemblea nazzionale. Luigge lle refutaje e 'o 20 'e giugno se spurtajeno accussì dint'a Sala d''a pallacorda addò jurajeno ca sarriano state aunite nfin'a quanno 'o rre nun se sarria arreduciuto 'e putere suoje.

Ll'11 'e luglio Luigge licenziaje cocche funziunario vecino a ll'Assemblea nazzionale, comme 'o populare Jacques Necker. Accuminciajeno priesto devierze arrevuote ca sfuciajeno dint'a presa d''a Bastiglia, 'o 14 'e luglio 1789. Aroppo chisto fatto, Luigge cedette nu poco e accettaje ca ll'Assemblea nazzionale guidasse 'o paise e appruvaje 'a Dicerazzione d''e deritte 'e ll'ommo.

'O 5 'e ottovre 1789 murde perzone (suprattutto femmene) prutestaveno a Parigge pe ll'auto costo d''o pane e ammarciajeno nfin'a Reggia 'e Versailles, facenno spurtà 'a casa riale dint'o Palazzo des Tuileries, dint'a capetale franzesa.

Dint'a stu mumento, Luigge mantenette 'o titulo 'e Rre ma nun teneva 'e fatto 'o cuntrollo d''o paise, 'mmano ê rivuluzzionare.

• Purtale Storia: Trase ê vvoce 'e Wikipedia ca parlano 'e Storia