Ramegna
Artícule scritte 'n
sud-laziale/cominése
| Ramegna | |
|---|---|
| |
| Crassifecazzione scientìfeca | |
| Dëminië | Eukaryota |
| Regn | Plantae |
| Sottërègn | Tracheobionta |
| Superdëvësion | Spermatophyta |
| Dëvësion | Magnoliophyta |
| Class | Liliopsida |
| Órdënë | Poales |
| Famiglia | Poaceae |
| Tribbù | Cynodonteae |
| Jènërë | Cynodon |
| Spèc | C. dactylon |
| Nommenclatura binommiale | |
| Cynodon dactylon (L.) Pers., 1805 | |
La ramegna (Cynodon dactylon (L.) Pers., Panicum dactylon L.) è faštima la mmala èrva (gl cundadin la mmalëdícënë, ca pë la cavà cë vò la man ë Ddíë!) ë la famiglia ë lë ramënacëë (Poaceae) cchiù chënësciuta a gl munn. Mmec pë gl spëzial è na bbënëdëzzion pëbbía ë lë prëpriëtà mmëdëcënal chë tè.
Dëscrëzzion
[cagna | cagna surgente]È n'èrva prènn chë tè cèrt rádëchë chë pònn arrëvià fin a ddu mètr sott tèrra e chë zë spánnënë štrëscènn tòrn tòrn. Štríchënë quasc tutt l'ávëtë èrv chë vònn cresc vëcin a essa. È ávëta fin a 40–50 cm. Lë frunn suó fin, ritt e cort (2–15 cm), dë në chëlor verd-azzurr, e chë na pëlama fina fina a gl luat pë ngima.
Andó zë tròva
[cagna | cagna surgente]Zë tròva dappëttutt men ca dend a gl tërren silicëë.
Us
[cagna | cagna surgente]Cucina
[cagna | cagna surgente]Gl cicc chë créscënë ngim'a lë rádëchë z'alléssënë e puó zë fríjënë chë l'uogl ë gliv.
Chë lë rádëchë cë së fa:
- (òpp sëccat e macëniat) na farina pë fà lë pan o ciert bbëscuott ddoc o salat, macar ammëšchiènnëla chë la farina ë ruan.
- na bbirra: zë mbónnënë në ccon 3 chil ë rádëchë e zë míttënë dend a në vuas chë në chëpierchië o dend a në varil. Zë lássënë a na part ne calla ne fredda fin a quann gl cicc zë fav luongh quasc 1 cm. Ndann zë scionna l'acqua e zë jètta ngim'a lë rádëchë cëcciat: 500 g ë cicënipr pëštiat, 1200 g ë zúcchërë, 100 g ë liévëtë ë bbirra e 5 letra ë acqua calla. Zë sëllazza bbuon bbuon. Gl juorn òpp e pur gl juorn appriess cë së jèttanë ngòppa 5 letra ë acqua calla ogn vòta e zë sëllazza sèmb bbuon bbuon. Zë chiud gl varil lassènn në bbëchitt pë fà rësciatà gl líquëdë e zë lassa rëpësà na sëmmana sana. Ndann zë tramuta dend a n'ávëta còccia e zë chëmènza a vev òpp 2–3 juorn.
Ávëtë us
[cagna | cagna surgente]Rësišt a la secca e a la pëštiatura, tand è ca vè addëprata pë crià priat chë nën tiev bbësògn ë në muar attënzion.
Piac në muar a gl puorc, chë zë pòrtënë a rëmuà andó la ramegna è fota fota.
Së në pò dà 2-3 chil, fresca o secca, mmatina e sera, a gl cavagl (a gl pòšt ë la biava). Gl fa lëccëcà gl pir.