Vai al contenuto

Inèštra

'A Wikipedia.

Artícule scritte 'n
sud-laziale/cominése

Crassifecazzione scientìfeca
Dëminië Eukaryota
Regn Plantae
Sottërègn Tracheobionta
Dëvësion Magnoliophyta
Class Magnoliopsida
Órdënë Fabales
Famiglia Fabaceae
Tribbù Genisteae
Jènërë Spartium
Spèc S. junceum
Nommenclatura binommiale
Spartium junceum
L., 1753

La inèštra è na chianda e la famiglia e le Fabaceae. È l’úneca spèce e gl jènere Spartium.

Descrezzione

[cagna | cagna surgente]

È ne šterpone prènn ávete da 0,5 a 3 m. Gl fušt suó vérd, tunn, vacand, allirt é che ne muare rámera fine comm a vign .

Le frunn suó sémblece, pelate, sénza pernucc, a forma e langia é lòngh 1 a 3 cm. Suó vérd cupe é cádene quasce ndutt quann la chianda scerisc.

Sciuore

Suó reštritt a crammòll, papiglenácee é e chelore giall vive, mbrefemuate ne muare. La mbellenazione è fatta da gl nzètt.

Cròlla e 2-2,5 cm, fatt da ne vessigl irt, attennate, che ne pengecchione mbonda é cchiù luongh e le scénn pòšt a gl late é pessott a la carèna chembòšta da ddu pètale líbbere ma appeccechiate é reggeriate mbonda.

Scerita: da maje a lugl.

È na vajana lònga fin'a 10 cm, a forma e fávecia, vérd é apuó néra quann è fatta. Quann z’arrape, ze ndòrc é jètta la semènda (10 a 18 váchera marrone é velenose) ndèrra vecin'a la chianda štéssa.

Andó ze tròva

[cagna | cagna surgente]
Cullina rechepèrta e inèštr.

Spèc'e gl sudd e l’Auròpa, e gl nòrd áfreca é e gl Mèdie Uriènd, camba torn torn a gl Mediterránee, dénd a la zzòna e la gliva é de la vite. Crésc a gl sole, da 0 a 1.400 m n.l.m. ngim’a gl Appennine (2.000 a gl Étna), ngòpp’a gl terrine sicch é chin'e réna. Pò crésc pure ngim’a chigl cretuse, prò nen tiév'a èss úmmede é acquacciuse.

Allevamènd

[cagna | cagna surgente]

Gl mòde cchiù addeprate è la sémmena, che ze fa a gl autunn (settiémbr) o a la primavéra (da marz a mmetà abbrile).

P'avé na bèlla scerita è mègl e nen petà la chianda ogn ann, ma e le fà ogn cingh o sèje.

  • Date ca le rádeche críscene ne muare prefunn, pò èss addeprata pe règg gl metune irt assá.
  • Da gl vign ze recapa na fibbra tèssele pe fà fune é peffine veštite. A la cambagna gl cundadine gl addòprene p'attaccà le pemmaròle.
  • Gl sciuore cácciane ne mèle buon'assá.

Attenzione

[cagna | cagna surgente]

La inèštra tè, specialmènd dénd a gl sciuor é a le váchera, n’alcalòide tuósseche chiamate citisina.