Mir

Mir
Crassifecazzione scientìfeca
Dëminië	Eukaryota
Regn	Plantae
Sottërègn	Tracheobionta
Superdëvësion	Spermatophyta
Dëvësion	Magnoliophyta
Class	Magnoliopsida
Sottëclass	Rosidae
Órdënë	Rosales
Famiglia	Rosaceae
Jènërë	Malus
Spèc	M. domestica
Nommenclatura binommiale
	Malus domestica; Borkh., 1760

Artícule scritte 'n
sud-laziale/cominése

Gl mir, pl. mela (Malus domestica, Borkh. 1760) è na chianda a frutt ë la famiglia ë lë Rosaceae. È una ë lë chiand da frutt cchiù chëltëvat.

Dëscrëzzion

Gl mir è n’álbërë pëccërigl, spëgliuand ë 5–12 m ávëtë, chë na ciuffa fota e spasa e rádëchë chë zë tròvanë ngima ngima.

Frunn

Lë frunn suó altèrn e sémblëcë, a pággëna ëval, sëcat lep lep, chë na ponda pëzzuta e na bbas attënnata, ë 5–12 cm ë luongh e 3–6 cm ë larië, pëlat a part ngíma e chë na ndicchia ë pëlama a part pë sott. Gl përnucc è luongh 2–5 cm.

Sciuor

Gl sciuor suó ërmafrëdit ë chëlor gghiangh-rësat fòr fòr e gghiangh pëddend, a simmëtría pëndámëra. Tiev na cròlla chëmbòšta da 5 pètalë e suó larië 2,5-3,5 cm e ëvarië ínfërë. Suó rëštritt a nfiurëscènz a curimm, a númmërë ë 3-7. La scërita zë fa a la primavera. La mbëllënazion è fatta da gl nzètt.

Frutt

Gl frutt (chë zë chiama a la štessa manèra ë la chianda: mir, pl. mela) zë forma pëbbía ë l’abbëttatura ë gl rëcëttáculë scëral anziema a gl ëvarië e pëcciò è në fávësë frutt; è tunn, ruoss da 5 a 9 cm ë diámmëtrë, apprima verd e quann è fatt tè në chëlor chë cagn da lë ggiall-verd a lë rusc. Gl ver frutt, chë në vè da la créscëta ë gl ëvarië, è mmèc gl turz che è cchiù tuošt a par a la carn. Gl prëcarp tè 5 carpèllëra dëspòšt comm a na štella a cingh pond; ogn carpiegl tè da un a tre sëmènd.

Cundrarianz

Gl mir è accuot da cchiù mmalatíë pë còlpa ë fugn, tra gl qual la Venturia inaequalis, la cénnërë, la monilios, gl cánghr ë lë pumacëë e la nfracëratura ë lë rádëchë.

Tra gl nzètt, gl cchiù famus suó Quadraspidiotus perniciosus, Dysaphis plantaginea e gl lëpidòttërë Cydia pomonella, Orgyia antiqua e Cossus cossus.